Wakacje dobiegły końca, a wraz z nimi „Atlas Sztuki”- cykl letniego przewodnika po wystawach. Na dłuższe, wrześniowe wieczory, zachęcamy Państwa do śledzenia naszego kolejnego cyklu artykułów łączących sztuki wizualne z filmem. Zamierzamy opowiadać o dziełach sztuki oraz życiu i twórczości artystów, inspiracje czerpiąc z licznych realizacji filmowych. Zamierzamy przyglądać się relacjom dzieł sztuki z obrazem filmowym, zauważając w nich nowe znaczenia. Na nowo odkrywamy porzucone i ukryte konteksty, przywracając je do świadomości. Dzielimy się z Państwem naszymi inspiracjami, nakreślamy aspiracje po to, aby wnieść nowe spojrzenie na połączenie sztuk plastycznych z filmem. Jako pierwsze dzieło, przybliżamy „Damę z gronostajem”, które aktualnie można podziwiać w berlińskim muzeum Bodego.
Młoda dama mediolańskiego dworu... Kochanka księcia Ludovica Sforzy... „Dama z gronostajem” namalowana w Mediolanie ok. 1490 roku przez Leonarda da Vinci, to portret Cecylii Galleriani. Jednak w czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana była historia ani dzieła, ani też tożsamość modelki. Obecność gronostaja uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku dała najbardziej prawdopodobną interpretację dzieła. Trzymane przez portretowaną Cecylię zwierzę, ma złożone znaczenie emblematyczne. Jego grecka nazwa galée zawiera się w nazwisku Gallerani - jest więc nawiązaniem do nazwiska modelki. Zwierzę jest również czytelnym symbolem Ludovica Sforzy, nazywanego przez współczesnych "Ermellino" czyli "Gronostaj". Obraz przytaczany był licznie w literaturze i filmie. Pojawia się między innymi w sensacyjnej powieści brytyjskiego pisarza Roberta Harrisa Fatherlanda, opisującą Europę lat 60. XX w. w założeniu, że Niemcy wygrały drugą wojnę światową.
Zuchwała kradzież obrazu jest przedstawiona także w polskim filmie „Vinci” z 2004 roku. Pamiętacie ten film? Cuma - złodziej dzieł sztuki, nieoczekiwanie opuścił więzienie dzięki pomocy znajomego. Pomoc ta nie jest jednak bezinteresowna , gdyż Cuma otrzymuje zlecenie kradzieży obrazu „Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci, który wraca z Japonii do Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Złodziej prosi o pomoc przyjaciela Juliana, który z jednej strony pomaga Cumie w kradzieży, z drugiej zaś przygotowuje plan zamiany obrazu, aby z Polski nie zniknęło to najcenniejsze dzieło sztuki. Zwraca się o pomoc do starego fałszerza Hagena, który odsyła go do niezwykle utalentowanej studentki historii sztuki. Całą sprawę usiłuje rozwikłać komisarz Wilk, który słusznie przypuszcza, że Cuma opuścił więzienie tylko po to, by ukraść dla kogoś "Damę z łasiczką". Mimo to dochodzi do spektakularnej kradzieży tego jedynego dzieła Leonarda da Vinci w Polsce. Historia jednak na nic by się zdała gdyby nie aktorzy, którzy pozwolili jej żyć. Świetnie w swoich rolach odnaleźli się główni bohaterowie: Robert Więckiewicz, Borys Szyc oraz Kamila Baar. Znakomity jest także Jan Machulski w roli nieco ekscentrycznego malarza-fałszerza.
Wszystkich zainteresowanym zobaczeniem autentycznej „Damy z gronostajem” informujemy, że to jedno z najważniejszych krakowskich dzieł można aktualnie podziwiać w Berlinie. Dzieło, wypożyczone przez Fundację Książąt Czartoryskich, jest najcenniejszym eksponatem wystawy portretu renesansowego w Muzeum Bodego. Książę Czartoryski powiedział, że jest szczęśliwy, iż "Dama z gronostajem" zostanie pokazana berlińskiej publiczności. Dzieło to nie podróżuje zbyt często, bo jest nie tylko ikoną Krakowa, ale też Polski. Jednak zamknięcie Muzeum Książąt Czartoryskich na czas renowacji stworzyło doskonałą okazję, by obraz ten został pokazany poza granicami Polski. Ekspozycja, zatytułowana "Twarze renesansu - Arcydzieła włoskiej sztuki portretu" jest wspólnym przedsięwzięciem berlińskiej Gemaeldegalerie oraz nowojorskiego Metropolitan Museum of Modern Art. Na berlińskiej wystawie "Dama z Gronostajem" pozostanie do 31 października, a następnie zostanie przewieziona na kolejną ekspozycję, do Londynu. Po powrocie do Krakowa obraz przez 10 lat nie będzie opuszczał Polski.
Justyna Kiraga
Film: „Vinci” reż. Juliusz Machulski, 2004 r.
źródło dotyczące wystawy: www.smb.museum/smb
fot. 1. "Dama z gronostajem", Leonardo da Vinci, 1483-1490, www.wikipedia.pl
fot. 2. Kadr z filmu "Vinci", reż. Juliusz Machulski; www.filmweb.pl
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
;_0
OdpowiedzUsuń